Nie żyje Marian Warzecha

^{13 grudnia 2022 r.}

Śmierć artysty, będąca niepowetowaną stratą dla polskiego środowiska artystycznego, zamyka legendę założycielską II Grupy Krakowskiej.

^{_{fot. Yan Tonaszewski}}

Marian Warzecha urodził się 7 lipca 1930 roku w Krakowie. Tu ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych a w roku 1948 rozpoczął studia na wydziale malarstwa Akademii Sztuk Pięknych. Jego pierwsze eksperymenty - zarówno techniczne, jak i formalne - powstały jeszcze w okresie licealnym. Artysta tworzył wówczas oryginalne kolaże, w których łączył ze sobą fragmenty reprodukcji i rysunków, przedstawiających różne urządzenia techniczne.

W 1950 roku przerwał studia malarskie i rozpoczął naukę na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Cofnijmy się do roku 1949, stanowiącego pierwszą istotną cezurę w życiu artystycznym Mariana Warzechy. Poznał wówczas Tadeusza Brzozowskiego oraz twórców z kręgu Tadeusza Kantora. W 1952 roku powrócił na Akademię Sztuk Pięknych, gdzie kontynuował naukę na Wydziale Scenografii, uzyskując w roku 1957 dyplom w pracowni prof. Andrzeja Stopki.

Kolejny przełom stanowi rok 1956, kiedy to z inicjatywy Tadeusza Kantora, w przerwie spektaklu teatru Cricot 2, odbyła się pierwsza jednorazowa prezentacja prac artysty. To również w tym czasie Marian Warzecha wziął udział w zebraniu założycielskim Stowarzyszenia Artystycznego „II Grupa Krakowska”.

Aktywność w działaniach Grupy zaznaczyła się krótkotrwałym wpływem konwencji informel, lecz już w 1959 roku Warzecha powrócił do swych wcześniejszych poszukiwań, wywodzących się jeszcze z okresu licealnego. W tym czasie wraz z żoną, Teresą Rudowicz, odbył podróż do Włoch. Ich prace wzbudziły zainteresowanie tamtejszej krytyki, co pozwoliło pozostać im dwa lata za granicą. Warzecha wykonywał wówczas kolaże, wykorzystując w tym celu papier gazetowy i stare druki.
"Były [to] najczęściej - pisał - na tekturze wykonane prace, z oszczędnym reliefem w formie kilku kwadracików lub prostokątów, często symetrycznie rozmieszczonych, oraz z motywem pisma biegnącego prostopadle do podstawy. Dominującym kolorem była złamana biel, czasem pojawiały się inne kolory, zawsze jednak stonowane [...]."

Kolaże i reliefy, zazwyczaj utrzymane w ulubionej białej tonacji, określiły koncepcję malarstwa materii Mariana Warzechy. Interesowała go, jak pisał „eliminacja czynników strukturalnie nieistotnych".

Jego dalszą twórczość w dużej mierze inspirowały zainteresowania matematyczne. Podkreślał, że wielkie znaczenie miała w tym względzie lektura "Wstępu do teorii mnogości" Kazimierza Kuratowskiego oraz bezpośredni kontakt z naukowcami.

Marian Warzecha uczestniczył w II Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (1957) oraz w Sympozjum Artystów i Naukowców w Puławach (1966). Zainicjował odbywające się w latach 1983-89 konwersatorium "Sztuka - Religia - Nauka". Organizował również seminaria wyjazdowe "Nauka - Sztuka - Modlitwa", stanowiące przedłużenie wspomnianych konwersatoriów. W okresie stanu wojennego wziął udział w kilku pokazach sztuki o tematyce religijnej.

Uczestniczył w licznych wystawach indywidualnych i zbiorowych. Były to m.in. I Wystawa Sztuki Nowoczesnej (1949); 15 Polish Painters, Museum of Modern Art, Nowy Jork (1961); Zabriskie Gallery, Nowy Jork (1961); Collages by Teresa Rudowich & Marian Warzecha, Felix Landau Gallery, Los Angeles (1962); Galleria L'Obelisco, Rzym (1964); Bonino Gallery, Nowy Jork (1973); Starmach Gallery (1996, 2002, 2014); Refleksja konceptualna w sztuce polskiej. Bieżące praktyki, ruchowe horyzonty: 1965-1975, CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa (1999), Muzeum Narodowe w Krakowie (2020).

Prace artysty znajdują się w kolekcjach Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie, MOCAK-u, Muzeum Sztuki w Łodzi i Felix Landau Gallery w Los Angeles.

Marian Warzecha zmarł w Krakowie, 10 XII 2022 roku. Msza żałobna przy Zmarłym zostanie odprawiona w czwartek, 15 XII o godz. 13.40 w kaplicy na cmentarzu Rakowickim, po czym nastąpi odprowadzenie do grobu rodzinnego.