21 października 2022 r.
Uprzedzając działania Sejmu RP, który ustanowił rok 2023 Rokiem Jerzego Nowosielskiego, krakowska Akademia Sztuk Pięknych oddaje hołd swemu wieloletniemu dydaktykowi, organizując w ramach Open Eyes Art Festival wystawę jego prac. Wernisaż odbędzie się 29 października o godz.18.00 w Muzeum ASP (Plac Jana Matejki 13).
Prezentowane obrazy pochodzą z kolekcji Andrzeja Starmacha - przyjaciela i opiekuna artysty, prezesa Fundacji Nowosielskich - który dokonał również ich autorskiego wyboru. Są to prace olejne, będące niejako "podróżą w czasie" poprzez twórczość artysty - najwcześniejsze pochodzą z końca lat 40., najpóźniejsze z roku 1992. Co ciekawe, nie są to dzieła egzystujące w zbiorowej wyobraźni jako "typowe" obrazy Nowosielskiego. "Obrazy, które prezentujemy, nie odnoszą się bezpośrednio do duchowości prawosławnej - mówi kierownik Muzeum ASP, Janusz Kozioł - lecz stanowią swoisty przekrój fascynacji malarskich artysty. Obok abstrakcji geometrycznych zobaczymy akty, a także martwe natury". Dodajmy, że jeśli chodzi o technikę, wszystkie one inspirowane są tak bliską Nowosielskiemu sztuką "pisania ikon", którą artysta twórczo rozwinął w charakterystyczny dla siebie sposób.
fot. Vira Kosina-Polańska
Jerzy Nowosielski (1923 - 2011) – polski malarz, rysownik, scenograf, filozof i teolog prawosławny, jeden z najwybitniejszych współczesnych ikonopisarzy, autor cennych prac teoretycznych o ikonie i malarstwie. Laureat licznych nagród państwowych oraz nagrody "Totus Tuus", zwanej "katolickim Noblem”. Ojciec Nowosielskiego był Łemkiem obrządku greckokatolickiego. Samego artystę od najmłodszych lat fascynowała liturgia wschodnia, w której został wychowany (najpierw jako grekokatolik, później prawosławny). Nowosielski początkowo uczęszczał do Staatliche Kunstgewerbeschule Krakau. W latach 1942–1943, w trakcie odbywania nowicjatu, studiował ikonopisarstwo w unickiej Ławrze Uniowskiej św. Jana Chrzciciela w Uniowie pod Lwowem. Po powrocie do Krakowa związał się z kręgiem utworzonej po wojnie II Grupy Krakowskiej. W latach 1945–1947 studiował na Akademii Sztuk Pięknych u profesora Eugeniusza Eibischa. W październiku 1947 roku został asystentem Tadeusza Kantora w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. Pozostawał wówczas pod dużym wpływem Tadeusza Brzozowskiego. Dyplom ukończenia krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych uzyskał w 1961 roku jako ekstern. W latach 1950-1962 mieszkał w Łodzi, gdzie pracował w charakterze wykładowcy tamtejszej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych. W tym czasie reprezentował Polskę na biennale w Wenecji (1956) i w São Paulo (1959). Do Krakowa powrócił w 1962 roku i objął pracownię malarstwa w Akademii Sztuk Pięknych. W 1976 roku został profesorem ASP oraz członka Polskiej Akademii Umiejętności. Tytuł profesora zwyczajnego otrzymał w 1985 roku. Na emeryturę przeszedł w 1993 roku. 12 maja 2000 roku otrzymał tytuł honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego jako jedyny malarz po Janie Matejce.
Należał do Grupy Młodych Plastyków oraz II Grupy Krakowskiej. Jak wspomniano, twórczość Nowosielskiego wyrastała z duchowości wschodniej. Artysta pisał ikony głównie w formie metafizycznych kompozycji figuralnych i pejzaży. Płaskie wyobrażenia obwodził wyraźnym konturem. Tworzył monumentalne polichromie, m.in. w kościele w Lourdes, kościele Ducha Świętego w Tychach, kościele Niepokalanego Poczęcia NMP na Azorach w Krakowie, dolnej cerkwi św. Jana Klimaka w Warszawie, cerkwi Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gródku, cerkwi Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Kętrzynie, kościele Opatrzności Bożej w Warszawie, kościele Podwyższenia Krzyża Świętego na warszawskich Jelonkach oraz w cerkwi w Hajnówce. Jego ikonostasy można podziwiać w greckokatolickiej katedrze św. Wincentego i św. Jakuba we Wrocławiu, w cerkwi Podwyższenia Krzyża Świętego w Górowie Iławeckim, w kaplicy Domu Rekolekcyjnego w Warszawie, w kaplicy Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Lublinie oraz w kaplicy klasztornej oo. Bazylianów w Węgorzewie. Niewielką cerkiew greckokatolicką, wraz z wyposażeniem wnętrza i wystrojem malarskim, zaprojektował w Białym Borze.