• Aktualności >
  • Rok Adolfa Szyszko-Bohusza w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie

Rok Adolfa Szyszko-Bohusza w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie

Rok 2020 został ogłoszony przez Senat Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie Rokiem Adolfa Szyszko-Bohusza. Jeden z najwybitniejszych architektów i konserwatorów budowli zabytkowych sto lat temu podjął pracę w uczelni, wskazując jej nowe kierunki rozwoju. Utworzenie przez Adolfa Szyszko-Bohusza Wydziału Architektury oznaczało zapoczątkowanie zmian i otwarcie Akademii na sztuki projektowe, architekturę wnętrz, konserwację zabytków, a w konsekwencji także na wszystkie te zagadnienia, które łączymy z pojęciem designu.

adolf szyszko bohusz

W chwili podjęcia pracy w ASP przez Adolfa Szyszko-Bohusza Polska dopiero od dwóch lat była znowu niepodległa. W nowej sytuacji polskie uczelnie wyższe, działające do niedawna w państwach zaborczych, postawione zostały przed koniecznością opracowania nowych statutów i uzasadnienia swego akademickiego statusu. W 1924 roku, po żmudnych pertraktacjach, władze ministerialne zatwierdziły nowy statut ASP, zaliczając na powrót krakowską uczelnię artystyczną w poczet szkół wyższych. Rektor Adolf Szyszko-Bohusz mógł przystąpić do reformowania uczelni.

Mianem „dekady architektów” w dziejach Akademii określamy okres, zamykający się w latach 1919-1929, gdy rektorskie rządy w uczelni sprawowali architekci. Pierwszym rektorem-architektem został w 1919 roku Józef Gałęzowski, dzięki któremu 1 marca 1920 roku Adolf Szyszko-Bohusz został profesorem Katedry Konserwacji Zabytków. Sam Szyszko-Bohusz urząd rektora objął w 1922 roku. Najwyższą godność w Akademii sprawował, z jednoroczną przerwą,  przez sześć jednorocznych kadencji (w latach: 1922/1923, 1923/1924, 1924/1925, 1925/1926, 1926/1927 i 1928/1929). Pod względem liczby kadencji jest rekordzistą w dziejach Akademii; nikt tak często jak on nie wychodził z próby wyborczej jako zwycięzca.

Rektorzy-architekci ściśle ze sobą współpracowali: chociażby dobudowując trzecie piętro gmachu Akademii przy pl. Matejki, oddane do użytku pod koniec 1922 roku.

Na mocy nowego statutu ASP powstały dwa wydziały: Wydział Malarstwa i Rzeźby oraz Wydział Architektury. Co prawda już w 1929 roku, po wymuszonej ministerialną decyzją likwidacji Wydziału Architektury, powrócono do struktury jednowydziałowej – jednak tradycja równoległego kształcenia w zakresie dyscyplin plastycznych i projektowych na osobnych wydziałach pozostała.

Adolf Szyszko-Bohusz był człowiekiem niezwykle operatywnym i energicznym. Jego zdolnościom organizacyjnym swe powodzenie zawdzięcza wiele przedsięwzięć z okresu międzywojennego, z Oddziałem Paryskim ASP na czele. Pod jego patronatem ukazywał się miesięcznik „Sztuki Piękne”: pierwsze czasopismo wydawane przez krakowską ASP, które stanowi dla nas dzisiaj kopalnię informacji o tamtych czasach. Szyszko-Bohusz do końca doprowadzał to, o czym „się mówiło”: za jego kadencji urządzono galerię portretów rektorów w rektoracie, wprowadzono zwyczaj nadawania tytułu profesora honorowego i wybudowano Dom Pracy Twórczej na Harendzie w Zakopanem. Zatrudniał profesorów i studentów ASP przy pracach przywracających świetność Zamkowi Królewskiemu na Wawelu. Jako prezes Związku Polskich Artystów Plastyków opiekował się absolwentami ASP.

Wydaje się, że obok Jana Matejki i Juliana Fałata jest jeszcze miejsce dla trzeciego wielkiego reformatora krakowskiej ASP, Adolfa Szyszko-Bohusza.

Michał Pilikowski

Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie | pl. Jana Matejki 13, 31-157 Kraków | +48 12 299 20 00 |

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.